Azbest znajduje zastosowanie w ponad 3000 technologii (głównie budownictwo, energetyka, transport, przemysł chemiczny, hutnictwo, metalurgia i przemysł ceramiczny), przy czym naj-częściej wykorzystywany jest chryzotyl (azbest biały), rzadziej krokidolit (azbest niebieski) i amozyt (azbest brązowy), a w najmniejszych ilościach antofilit. Wyróżnia się kilka głównych grup produktów zawierających azbest:
wyroby budowlane azbestowo-cementowe (eternit) – płyty dekarskie płaskie i faliste (NF, WF, WO), płyty okładzinowe i elewacyjne (KARO, ACEKOL, KOLORYS, PIKOLORYS G), wysokociśnieniowe rury wodociągowe i kanalizacyjne, przewody wentylacyjne i dymowo-spalinowe, wielkowymiarowe płyty warstwowe prefabrykowane (PW3/A, PŻ/3W, PŻW3/A/S, OWT, WK 70, SBM-75, WW-78, SKOLD, GDAŃSK, LSO-D, BISTYP), rynny spustowe zsypów na śmieci, kształtki azbestowo-cementowe (zawartość azbestu od 10 do 35%),
wyroby termoizolacyjne – izolacja kotłów parowych, bojlerów, wymienników ciepła, przewodów rurowych, chłodni, urządzeń grzewczych w elektrowozach, tramwajach, wagonach i me-trze, osłona silników rakietowych wahadłowców kosmicznych, sprzęt gospodarstwa domowego – deski do prasowania, suszarki (zawartość azbestu od 75 do 100%),
wyroby ogniotrwałe – tkaniny ognioodporne, np. kurtyny teatralne i koce gaśnicze, papier, kartony, azbestowe natryski i płyty ogniochronne (PYRAL, SOKALIT), farby ogniotrwałe (za-wartość azbestu od 30 d0 50%),
wyroby uszczelniające – płyty i uszczelki azbestowo-kauczukowe, uszczelki klinkieryt (GAMBIT, POLONIT), szczeliwa plecione (zawartość azbestu od 25 do 85%),
wyroby cierne – okładziny cierne sprzęgieł i tarcz hamulcowych, taśmy hamulcowe (zawartość azbestu od 65 do 100%),
wyroby hydroizolacyjne – asfalty drogowe, papa dachowa, zaprawy gruntujące, płytki podłogowe (PCW), kity uszczelniające, wykładziny kabin sanitarnych, zewnętrzne parapety pod-okienne (zawartość azbestu od 20 do 40%)
wyroby elektroizolacyjne – izolacja instalacji elektrycznych,
wyroby kwasoodporne – przepony stosowane w elektrolitycznej produkcji chloru,
wyroby izolacji akustycznej – tkaniny wygłuszające hałas (zawartość azbestu od 65 do 100%),
wyroby filtracyjne – filtry odporne na chemikalia (zawartość azbestu od 25 do 98%). Ze względu na trwałość i zawartość minerałów azbestowych, wyroby zawierające azbest oraz odpady azbestowe można podzielić na:
wyroby miękkie (łamliwe, kruche) o gęstości < 1000 kg/m3 – charakteryzują się dużym pro-centowym udziałem azbestu (ponad 20%) i małym udziałem spoiwa, przez co łatwo ulegają uszkodzeniom, powodując duże emisje pyłu azbestowego, a tym samym bardziej szkodliwe dla zdrowia (np. wyroby tkane i przędzone, płaszcze azbestowo-gipsowe, płyty i tektury miękkie, płytki podłogowe PCW, elementy uszczelkowe sprzętu AGD),
wyroby twarde (niekruche, sztywne) o gęstości > 1000 kg/m3 – wyroby powszechnie stosowane w budownictwie, o niskiej procentowej zawartości minerałów azbestowych (poniżej 20%) i wysokiej zawartości spoiwa (np. cementu), dzięki czemu bardzo trwałe i emitujące małe ilości pyłu azbestowego (głównie w wyniku obróbki mechanicznej), a tym samym mniej groźne dla zdrowia (np. płyty płaskie i faliste azbestowo-cementowe, rury azbestowo-cementowe, elementy konstrukcji wielokondygnacyjnych, przewody kominowe, zsypy).
Produkcja wyrobów zawierających azbest rozpoczęła się w Polsce w 1907/1908 r. i trwała do roku 1998. Największą popularność azbest zyskał w latach 70-tych, kiedy to jego zużycie wyniosło 100 tys. ton rocznie (ok. 2% światowej produkcji), a w zakładach produkujących wyroby azbestowe zatrudnionych było ok. 10 tys. osób.
W latach 80-tych zużycie azbestu na jednego mieszkańca szacowano w Polsce na 1,7 kg (16-te miejsce na świecie).
Od lat 80-tych ubiegłego wieku produkcja i zużycie azbestu na świecie systematycznie ma-lało, przy czym począwszy od roku 2001 obserwuje się trend wzrostowy w tym zakresie. W 2005 r. światowa produkcja azbestu wynosiła ok. 2,4 mln ton rocznie. Najwięksi producenci azbestu to Rosja, Chiny, Kazachstan, Kanada, Brazylia i Zimbabwe, zaś największymi konsumentami tego surowca są kraje Azji, Ameryki Południowej oraz byłego Związku Radzieckiego.
źródło: www.bazaazbestowa.pl
